Początki skautingu
Stowarzyszenie Harcerstwa Katolickiego „Zawisza” Federacja Skautingu Europejskiego powstało w 1982 roku, ale nawiązuje do tradycji skautowej i harcerskiej liczącej sobie już 100 lat.
Lord B-P
Metoda skautowa wzięła się z pedagogicznej intuicji angielskiego generała lorda Roberta Stephensona Smitha Baden-Powella. W trakcie swej kariery wojskowej w Indiach i w Afryce Południowej, B-P zauważył, że jeśli młodych nastolatków obarczy się dużą odpowiedzialnością, obdarzając jednocześnie zaufaniem wtedy potrafią dokonywać cudów. Początkowo metodę skautingu zastosował do wychowania młodych żołnierzy walczących w Indiach, by ostatecznie gra, życie na tle przyrody, system zastępów, sprawności, hartowanie charakteru stały się życiem wielu młodych chłopców i dziewcząt.
W 1899 roku opublikował książkę przeznaczoną dla zwiadowców armii brytyjskiej pt. „Pomoc dla zwiadowców”. Okazało się, że jego książka wzbudziła zainteresowane młodych ludzi, którzy nie mieli nic wspólnego z armią. Na wyspie Brownsea w lipcu 1907 r. zebrał dwudziestu chłopców z różnych warstw społecznych i stworzył z nich siedmioosobowe ekipy, zwane zastępami, kierowane przez jedną osobę z grupy. Po tym obozie B.P. opublikował książkę pt. „Skauting dla chłopców”. Ten podręcznik „patriotyzmu w szkole przyrody i nauce lasu” został błyskawicznie sprzedany w milionach egzemplarzy. Tworząc Ruch Skautowy, którego zadaniem była integracja rozwoju fizycznego i psychicznego, B-P zdawał sobie sprawę z tego, że skauting nie może być oderwany od religii. Zachęcając do modlitwy, sam często się modlił podczas zlotów. Mówił: Niewiele jest wart, kto nie wierzy w Boga i nie słucha prawd Jego. Każdy więc musi być religijny" albo "Jeżeli nasz skautostwo miałoby być bez Boga, lepiej żeby go nie było.
Skauting katolicki
Francuski jezuita o. Jacqes Sevin, który spotkał B-P w 1913 r. od razu przekonał się do skautingu. Został zastępcą komendanta obozów szkoleniowych w Gilwell, a B-P pozwolił mu na formowanie szefów organizacji katolickich. Obozy dla nich odbywały się w Chamarande i były traktowane równoważnie z obozami w Gilwell. Z czasem powstaje nowa redakcja Prawa Skautowego, przesycona treścią Ewangelii (dla każdego punktu Prawa jest komentarz będący fragmentem Ewangelii). Powstają również zasady skauta, który wraz z Prawem ukazują duchowy charakter metody skautowej. Myśl o. Sevin w życie wprowadzają organizacje skautowe we Francji, Włochach, Belgii, Danii, na Węgrzech i Harcerstwo Polskie.
Skauting w Polsce
W roku 1911 student Politechniki i Uniwersytetu Lwowskiego, Andrzej Małkowski, spóźnił się pewnego dnia na zajęcia polskiej organizacji niepodległościowej "Zarzewie". Dowódca rozkazał mu za karę przetłumaczyć książkę B.P. "Skauting dla chłopców". W ten sposób przetłumaczona książka stała się bardzo popularna. Cała, znajdująca się pod zaborami, Polska szybko pokryła się siecią drużyn skautowych. Już w 1913 roku polscy skauci uczestniczyli z flagą, nieistniejącej na mapie politycznej Europy Ojczyzny, w zlocie skautów angielskich w Birmingham. W tym też roku przyjęli nazwę „harcerz”, co oznacza już nie tylko tego, kto idzie pierwszy na zwiad (skaut), ale również pierwszy staje do walki (harcownicy; harce przed bitwą). W 1918 roku z drużyn z trzech zaborów powstał Związek Harcerstwa Polskiego. Główną rolę w harcerstwie polskim odgrywał ks. Kazimierz Lutosławski i Stanisław Sedlaczek. RP Stanisław Sedlaczek, który w wielu swoich pracach odwoływał się zarówno do prac B-P, jak o o. Sevin pisał (...) harcerstwo polskie, jako ruch młodzieży katolickiej musi zacząć od tego, na czym w ogóle kończy sprawę oficjalne stanowisko skautingu angielskiego. Z kolei ks. Kazimierz Lutosławski, projektodawca krzyża harcerskiego pisał: "(...) wszystkie nasze drużyny składają się prawie wyłącznie z członków jednego wyznania, które przy tym jest wyznaniem Narodu, z jego najlepszymi tradycjami jak najściślej związanym. Skauting polski musi być katolicki". W tym duchu kształtowało się harcerstwo od 1918 do 1926 roku. Po 1926 roku nastąpiła próba upaństwowienia organizacji.
Egzamin z życia
Wychowanie poprzez metodę skautową dostarczyło zarówno w Polsce jak w innych krajach wspaniałych owoców w okresie międzywojennym. Harcerstwo tak solidnie kształtowało charaktery, że prędko zdobyło w społeczeństwie ogromny prestiż. Żeby zapisać dziecko do drużyny harcerskiej trzeba czekać w kolejce. Egzamin z męstwa i gorącej miłości do ojczyzny harcerze zdali podczas II wojny światowej. Wtedy wielu z nich poległo na polu walki lub w wyniku uczestnictwa w walce podziemnej. Podobnie było we Francji i Belgii. Szare Szeregi i Hufce Polskie, dwie podziemne organizacje harcerskie, wykazały się wspaniałym bohaterstwem w Powstaniu Warszawskim. Po wojnie, niemal natychmiast, drużyny harcerskie z ogromnym entuzjazmem wznowiły działalność. Ta działalność zostaje zahamowana przez władze komunistyczne, które w 1948 roku rozpoczynają proces ideologizacji harcerstwa i podporządkowania interesom rządzącej partii. Również w skautingu światowym, w latach 50-tych, następuje kryzys.
Powrót do skautingu
Przewodniczki i Skauci Europy, początkowo w Niemczech i we Francji, podejmują jednak to dziedzictwo, które uważają za wciąż aktualne i twórczo je rozwijają, nie zniekształcając go. Małżeństwo francuskie Perig i Lizing Groud-Keradd opracowuje teksty fundamentalne, określające istotę, cele i zasady działania FSE, a inni Francuzi Pierre-Yves Labbe i Jean-Charles de Coligny tworzą pedagogikę ruchu. FSE rozwija się bardzo szybko, najpierw we Francji, następnie we Włoszech, Belgii, Niemczech, Hiszpanii i innych krajach. W roku 1975, z okazji Roku Świętego, papież Paweł VI, wyraża po raz pierwszy uznanie dla pracy wychowawczej Przewodniczek i Skautów Europy.
Skauting Harcerstwa Katolickiego w Polsce
Polski Sierpień'80 przyniósł świeży powiew nowych idei również w harcerstwie. W lutym 1982 roku powstał ruch harcerstwa katolickiego, przekształcony w 1989 roku w Stowarzyszenie Harcerstwa Katolickiego „Zawisza", które w 1995 roku przyłączyło się do wielkiej rodziny Skautingu Europejskiego. W ten sposób zapewniona została kontynuacja wysiłków polskiego harcerstwa przedwojennego, w szczególności Stanisława Sedlaczka, który pragnął oprzeć metodę wychowania na dokonaniach ojca Sevin i skautingu katolickiego. W 1994 roku harcerki i harcerze z SHK „Zawisza" wzięli udział w międzynarodowym zlocie FSE – Eurojam we Włoszech. 3 sierpnia 1994 roku Ojciec Święty Jan Paweł II przyjął na audiencji w Bazylice Św. Piotra w Rzymie 7500 przewodniczek i skautów uczestniczących w tym zlocie. W swoim przemówieniu mówi m.in.: jesteście powołani do tego, aby z całym młodzieńczym zapałem uczestniczyć w konstruowaniu Europy narodów, w której w każdym człowieku szanowana byłaby godność dziecka miłowanego przez Boga i byłaby tworzona jedna społeczność oparta na solidarności i na miłości bratniej. Obecnie SHK „Zawisza" FSE rozwija pedagogikę w duchu wierności tradycjom przedwojennego harcerstwa polskiego, adaptując też dzieło Skautingu Europejskiego.